وحدت مسلمانان

وحدت مسلمانان
نويسنده: فدا حسين فيضي مچلوي

چکيده
وحدت يعني يگانه شدن ويکي شدن است در اين پايان نامه ازکتب فراون استفاده شده روايات و احاديث متعدي از پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله وسلم وائمه طاهرين عليهم سلام نقل گرديده است وحدت درسيرت انبيا و معصومين بسيارسفارش شده است خصوصاً در قرآن ايه هاي فراوان در اين موضوع آمده است که شما از يک پدر و يک مادر هستيد، امت واحد هستيد، بايد باهم ديگر اتحاد داشته باشيد و به يک ديگر کمک و ياري کنيد و مسلمانان ومومنان هم با يک ديگر برادرند پس همه باهم ريسمان الهي رامحکم بگيريد و پراکنده نشويد.
کليد واژه: وحدت، مسلمان، آيت، روايت.
مقدمه
وحدت همان چيزي است که در کتاب آسماني و احادث معصومين عليهم سلام به آنها سفارش شده است وعقل وفطرت انسان آن را ستايش مي کند وقران براي ما نازل شده تا از دستورات الهي و قانون الهي پيروي کنيم. در قران هر موضوعي بطور روشن بيان شده است و هر کسي به اندازه استعداد و نيروي ذهني خود از آن بهره مند مي شود. يکي از اين وموضوعات بسيار مهم و قابل توجه موضوع وحدت است که با عبارت¬هاي گوناگون مثل: واعتصموا ، تعاونوا، اصلحوا، اصلاح بين الناس ، الّف بينهم ،امة واحده، امة وسط در قرآن و روايات به کاربرده است.
وحدت در لغت :
وحدت از ماده “و،ح،د” و در لغت انفرادي، تنهاي، يکتاي، يگانگي، يکي شدن و يگانه شدن و… آمده است. وحدت در حقيقت چيزي است که جزء و اجزا ندارد و يکي است، همچنين به معناي باهم يکديگر نزديک شدن دو يا چند چيز است، مثل اينکه اقوامي باهم متحد مي شوند. اين واژه حد اقل بر شش وجه به کار مي¬رود:
۱۔ نوع وجنس ۲۔خلقت و صناعت ۳۔ بي نظير ي در خلقت و طبيعت ۴۔ تجزيه ناپزيري ۵۔ يکي بودن از لحاظ عددي ۶۔نداشتن اجزاء وافزوني [خدائي يکتا]. در همه اين وجوه نوعي از يکتايي وانفرادي نهفته است، باوجود وجوه مختلف معناي اين کلمه آنچه از کلمه وحدت در اين نوشتار مدنظر است همان چيزي است که در مقابل آن تفرقه و اختلاف داردو با اين وصف اين کلمه ترادف معناي ديگري نظير واحد ،اتحاد، همدلي ،جماعت،انسجام و غير مي يابد و کلماتي نظير کثرت ،تفرق، اختلاف ،تنازع وغير در نقطه مقابل کلمه قرار مي گيرند.
در اصطلاح اينکه ملت و امّت اسلامي بايد باهم متحد باشند اين است که مردم مسلمان بايد جداي از همه¬ي عقايد و اختلاف نظير که در جزئيات ديني خود دارند در مشترکات خود چون خدا قرآن، قبله، کعبه، معاد، رسول و ملائکه و… يکي بوده ودر برابر هر عاملي که بخواهد به يکي از اين مشترکات خدشه وارد کند ايستادگي نمايند.
در لغت مسلمانان جمع مسلمان است، مسلمان کسي است که پيرو و تسليم دين مبين اسلام است۔
در اصطلاح علما و دانشوران معاني مختلف را ارائه نموده اند بين آنها دانشور معاصر مرتضي مطهري مي¬گويد:
مسلمين کساني هستند که خداي يگانه را مي پرستند و به نبوت رسول اکرم صلي الله عليه و آله وسلم ايمان دارند، کتاب همه آنها قرآن و قبله همه آنها کعبه است، و مانند هم روزه مي-گيرند، مانند هم نماز مي خوانند، مانند هم حج مي کنند، مانند هم تشکيل خانواده مي دهند، کودکان خود را تربيت مي کنند و اموات را دفن مي نمايند و…
حضرت امام صادق عليه السلام مي فرمايد:
الْإِسْلَامُ‏ هُوَ الظَّاهِرُ الَّذِي‏ عَلَيْهِ النَّاسُ شَهَادَةُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَرِيكَ لَهُ وَ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ وَ إِقَامُ الصَّلَاةِ وَ إِيتَاءُ الزَّكَاةِ وَ حِجُّ الْبَيْتِ‏ وَ صِيَامُ شَهْرِ رَمَضَان‏. (الکافي، ج2، ص 34)
مسلمان بودن همان ظاهري است که مردم بر آن هستند [يعني] شهادۃ به اين که جز الله هيچ خدايي نيست يگانه است وشريکي ندارد ومحمد بنده وفرستاده اوست وبر پاداشتن نمازو دادن زکات وحج خانه خدا وروزه گرفتن در ماه رمضان۔
رسول خدا صلي الله عليه و آله وسلم فرمود:
وَ الْمُسْلِمُ‏ مَنْ‏ سَلِمَ الْمُسْلِمُونَ مِنْ لِسَانِهِ وَ يَدِه‏. (المحاسن، ج1، ص 285)
و مسلمان کسي است که مسلمانان ديگر از زبان و دست او درامان باشند۔
وحدت در قرآن
در قرآن کريم درباره وحدت آيات زيادي وجود دارد که فقط بعضي ها را اشاره مي کنيم:
وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ‏ اللَّهِ‏ جَمِيعاً وَ لا تَفَرَّقُوا. (آل عمران،آيت )
همه باهم ريسمان الهي را محکم بگيريد و پراکنده نشويد ۔
در اين آيه کلمه “اعتصموا” صيغه جمع هست و جميعا هم جمع هست، مفسرين گويند: جميعا براي تاکيد آورده شده يعني اي انسان¬ها و مسلمان¬ها بايد ريسمان خدا را محکم بگيريد و اي مسلمان ها اتحاد، وحدت داشته باشيد۔ اگر ما قرآن و حديث را مطالعه کنيم مي فهميم که خداوند درباره اين موضوع بسيار سفارش کرده است. پروردگار لم يزل در جاي ديگر مي فرمايد:
إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ‏ إِخْوَة. (سوره حجرات، آيت 10)
مومنين باهم برادر هستند.
مراد اين آيه شريفه اين است که اگر مومني مشکلي داشته باشد ما بايد به او کمک کنيم چو همه ما برادريم. شيخ سعدي مي گويد:
بني آدم اعضاي يکدگرند که افرينش زيک گوهرند
چو عضوي به درد آورد روزگار دگر عضوها را نماند قرار
توکز محنت ديگران بي غمي نشايد که نامت نهند آدمي
يعني فرزندان آدم در اصل خلقت مانند همديگر هستند، چيزي که باعث ناراحتي يک عضو شود براي عضوهاي ديگر آرامش و راحتي باقي نخوهد گذاشت، تو که از رنج و سختي ديگران بي غم هستي شايسته نيست نام شما را انسان بگذارند.
وحدت در حديث
پيامبر اکرم صلي الله عليه وآله وسلم مي فرمايد:
أَيُّهَا النَّاسُ إِنَ‏ رَبَّكُمْ‏ وَاحِدٌ وَ إِنَّ أَبَاكُمْ وَاحِدٌ كُلُّكُمْ لِآدَمَ وَ آدَمُ مِنْ تُرَابٍ- إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاكُمْ‏ وَ لَيْسَ لِعَرَبِيٍّ عَلَى عَجَمِيٍّ فَضْلٌ إِلَّا بِالتَّقْوَى‏. (تحف العقول، ص 34)

اي مردم پروردگارتان يکي است، پدرتان نيز يکي است۔ شما فرزندان آدم هستيد که از خاک آفريده شده¬ايد۔ گرامي ترين شمانزد خداوند باتقوا ترين شما است وعرب برغير عرب برتري ندارد.
امام علي عليه السلام مي فرمايد:
وَ الْزَمُوا السَّوَادَ الْأَعْظَمَ‏ فَإِنَّ يَدَ اللَّهِ [عَلَى‏] مَعَ الْجَمَاعَةِ وَ إِيَّاكُمْ وَ الْفُرْقَةَ فَإِنَّ الشَّاذَّ مِنَ النَّاسِ لِلشَّيْطَانِ كَمَا أَنَّ الشَّاذَّ مِنَ الْغَنَمِ لِلذِّئْب‏. (نهج البلاغه، خطبه 127)
وهمواره بابزرگ ترين جمعيتهايي [که برحق هستند] باشيد که دست خدا باجماعت است واز پراکندگي بپرهيزيد که انسان تنها بهره شيطان است آنگونه که گوسفند تنهاطعمه گرگ خواهد بود.
عوامل اتحاد و همبستگي
نياز به گفتن نيست که براي ايجاد وحدت و همبستگي درميان هر جامعه¬اي نياز به عوامل است که اعضاي يک جامعه را مانند دانه هاي تسبيح منظم کند و به هم پيوند دهد. در اين موضوع عوامل ظاهري چون زبان، نژاد و غيره نمي تواند آن وحدت و همبستگي را ايجاد کنند. اگر هم ايجاد شود دوام واستمرار نخواهد داشت قرآن کريم خطاب به پيامبر اکرم (ص) مي فرمايد:
اي رسول من اگر تو بخواهي همه ذخاير زميني را توزيع کني تامردم رامتحد سازي نمي تواني ولکن خداست که بين قلبها الفت ايجاد مي کندامّام عوامل معنوي به يقين در جامعه اسلامي وجود دارد که اهم آنهااز ديدگاه امير المومنين عليه سلام از اين قرار است
الف: دين السلام
حضرت علي عليه السلام در کلمات خويش مهم ترين محور اتحاد را دين اسلام مي داند ۔ حضرت جاي مي فرمود:أَ لَا دِينٌ‏ يَجْمَعُكُمْ‏.
آيا دين نيست تا محور اتحاد تان شود ودر جاي ديگر مي فرمايد: واقعيت شما اين نيست که همگي شما براساس دين خداقدم برداريد.
ب؛ پيامبر اکرم صلي الله عليه واله وسلم
حضرت علي عليه السلام وجود مبارک پيامبر اکرم (ص) را عامل مهمّ ايجاد اتحاد و همبستگي و جامعه مي داند و مي فرمايد: پيامبر اکرم (ص) آنچه راکه به او ابلاغ شد اشکار کرد و پيامهاي خدايش رارساند وشکافهاي اجتماعي را به وحدت تبديل کرد وفاصله راهم به هم پيوند داد پس از آنکه آتش دوشمني وکينه هاي برافروخته و در دلها را يافته بود و جاي ديگر مي فرمايد: ً وَ إِلَهُهُمْ وَاحِدٌ وَ نَبِيُّهُمْ‏ وَاحِد.
خدائي آنها يکي است ونبي آنها يکي است اين نشان مي دهد که نبوت ورسالت در کنار توحيد محور يگانگي است.
ضرر تفرقه و اختلاف
قرآن تفرقه و اختلاف را از عذابهاي آسماني تعريف کرده و فرمود:
قُلْ هُوَ الْقادِرُ عَلى‏ أَنْ يَبْعَثَ عَلَيْكُمْ عَذاباً مِنْ فَوْقِكُمْ أَوْ مِنْ‏ تَحْتِ‏ أَرْجُلِكُمْ‏ أَوْ يَلْبِسَكُمْ شِيَعاً وَ يُذِيقَ بَعْضَكُمْ بَأْسَ بَعْضٍ‏ (سوره انعام،آيت 54)
بگو خداوند قادر است که از بالا يا زير پاي شما عذاني بر شما بفرستد يابه صورت دسته هاي پراکننده شمارا به جان هم بيندازد وطعم جنگ و[اختلاف]را به هريک از شما به وسيله ديگري بچشاند۔
رسول گرامي اسلام مي فرمايد:
فَإِنَّ الِاجْتِمَاعَ رَحْمَةٌ وَ الْفُرْقَةَ عَذَابٌ‏. (بحار الانوار ج 28، ص 104)
وحدت براي امتم مايه رحمت است وتفرقه عذاب است.
نتيجه
بعد از بررسي مطالب فوق ما به اين نتيجه رسيدم که براي اهميت وحدت و همدلي در آيات و روايات تاکيد ويژه دارد. ائمه معصومين عليهم السلام مابراي جلوگيري از اختلاف بين امت خيلي جاها از حق خود شان [ازجمله امامت وجانشيني اميرالمومنين] چشم پوشي کردند فقط اين که مامتحد باشيم وماکفرو استکبار جهان را شکست بدهيم امّاما اين تفرقه را بين خود زياد کنيم وضعيت مسلمانان ازاين بدتر مي شود.
من دعا مي کنم که خداوند وحدت ميان ما را بيشتر بفرمايد و تفرقه واختلاف رانابود کند.